Σε έναν τόπο όπου η ομορφιά δεν είναι ζητούμενο αλλά δεδομένο της φύσης, η αρχιτεκτονική δεν έχει τον ρόλο του δημιουργού αλλά του συνομιλητή. Στο αυστηρό και ταυτόχρονα μαγευτικό τοπίο της Τήνου, η κατοίκηση δεν επιβάλλεται αλλά διεκδικεί να ενσωματωθεί με σεβασμό και ακρίβεια. Το έργο Slot House της ομάδας Katerina Valsamaki Architects απαντά σε αυτή την πρόκληση με μια σύνθεση που λειτουργεί περισσότερο ως γλυπτική πράξη πάνω στη γη παρά ως κατασκευή.

Η κατοικία στο παραδοσιακό χωριό 'Δύο Χωριά' προτείνει έναν τρόπο ζωής συνυφασμένο με τη φύση, την ιστορία του τόπου και τις ιδιαιτερότητες του κλίματος.

Η σχέση με το τοπίο

Το οικόπεδο απλώνεται σε μια απότομη νότια πλαγιά της Τήνου, σε ένα σημείο όπου η θέα είναι πανοραμική: από τη μία η Χώρα και το λιμάνι, από την άλλη το Αιγαίο να περιβάλλεται από νησιά όπως η Σύρος, η Μύκονος, η Νάξος και η Πάρος. Η κατοικία δεν στέκεται πάνω στο έδαφος, αλλά χαράσσεται μέσα του. Η τοποθέτηση του κτιρίου γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να ακολουθεί το φυσικό ανάγλυφο, παραμένοντας σχεδόν αθέατη από μακριά, μια σιωπηλή παρουσία ανάμεσα στις πτυχώσεις του τοπίου.

Η αρχιτεκτονική του σπιτιού

Η βασική χειρονομία του σχεδιασμού είναι μια λεπτή, γραμμική τομή που τέμνει τη γη κατά μήκος της κατοικίας και την ανοίγει προς τον ορίζοντα. Από εκεί εκκινεί η εμπειρία του χώρου, όπου το βλέμμα δεν αιχμαλωτίζεται από το κτίσμα, αλλά διαφεύγει προς τη θάλασσα και τον ουρανό. Μια επιμήκης προεξοχή - συνέχεια της οροφής του καθιστικού - υπογραμμίζει την παρουσία της κατοικίας, λειτουργώντας ως φίλτρο φωτός και παράλληλα ως όριο ανάμεσα στο δομημένο και το φυσικό. Οι τοίχοι στο πίσω μέρος, κατασκευασμένοι από πέτρα της περιοχής, δίνουν την αίσθηση πως ξεπηδούν από το ίδιο το έδαφος, δημιουργώντας ένα αρμονικό σύνολο που αναπνέει μέσα στη γη.

Οι αυλές που ξεχωρίζουν

Μέσα στο σώμα του σπιτιού διαμορφώνονται εσωτερικές αυλές που λειτουργούν ως ανοίγματα προς το φως και τον αέρα. Αυτές οι αυλές, λαξευμένες στο αρχιτεκτονικό σώμα, δεν εξυπηρετούν μόνο τον φυσικό αερισμό και τον φωτισμό των χώρων, αλλά δημιουργούν επίσης μικρούς, προστατευμένους κόσμους, σκιερά καταφύγια που ανταποκρίνονται στο κλίμα των Κυκλάδων. Η διαδοχή φωτεινών και σκιερών περιοχών, η ένταση των σκιών κάτω από τις πέργκολες, ορίζει μια εμπειρία εναλλαγής και ρυθμού, που ενισχύει τη σχέση με τον χρόνο και τη φυσική κίνηση της ημέρας.

Μία είσοδος - πρωταγωνιστής

Το μοναδικό τμήμα της κατοικίας που προβάλλει εμφανώς από το τοπίο είναι ένας μικρός όγκος στο επίπεδο του εδάφους, ο οποίος σηματοδοτεί την είσοδο. Εδώ ξεκινά η μετάβαση από το εξωτερικό στο εσωτερικό, όχι με εντυπωσιασμό αλλά με μέτρο. Η μορφή του θυμίζει τα παραδοσιακά περιστερώνες της Τήνου, ενσωματώνοντας ένα αρχέτυπο τοπικής αρχιτεκτονικής στον σύγχρονο σχεδιασμό. Λίγο πιο δίπλα, μια λεπτή και επιμήκης πισίνα διατρέχει παράλληλα την κατοικία, ενισχύοντας τη γραμμική της γεωμετρία και αντανακλώντας το φως με τρόπο ποιητικό. Η είσοδος γίνεται μία εμπειρία, να πέρασμα από τον έξω κόσμο στον ενδοστρεφή πυρήνα του σπιτιού.

Η απλότητα των υλικών

Η κατασκευή βασίζεται σε έναν περιορισμένο αλλά ουσιαστικό κατάλογο υλικών: τοπική πέτρα, χώμα, εμφανές σκυρόδεμα. Η επιλογή τους δεν έγινε για να εντυπωσιάσει, αλλά για να προσεγγίσει τον τόπο με αυθεντικότητα. Η αισθητική της κατοικίας παραμένει σκόπιμα χαμηλόφωνη, χωρίς περιττούς συμβολισμούς ή επιφανειακές διακοσμήσεις. Αυτό που επιδιώκει δεν είναι η εντύπωση αλλά η ουσία – η δημιουργία ενός χώρου βιωματικού, που σέβεται το φυσικό περιβάλλον, ενσωματώνεται στον χρόνο και αφουγκράζεται τις εποχές.

Μια νέα ανάγνωση

Το Slot House είναι μια πρόταση για το πώς μπορεί να υπάρξει αρχιτεκτονική μέσα σε έναν τόπο ήδη γεμάτο νόημα. Είναι ένα έργο που δεν διεκδικεί την πρωτοκαθεδρία, αλλά την ένταξη. Που συνομιλεί με το ανάγλυφο, με το φως, με τον αέρα, με την ιστορία και τη μνήμη. Η εναλλαγή μεταξύ υπόγειας προστασίας και ανοιχτής θέασης, η λειτουργική λιτότητα, οι χωρικές μεταβάσεις που μοιάζουν με φυσικά μονοπάτια, συγκροτούν ένα σύνολο που δεν κατοικείται απλώς αλλά βιώνεται.

Αρχιτεκτονική επιμέλεια: Katerina Valsamaki Architects

Φωτογραφίες: Panagiotis Voumvakis

Με πληροφορίες από Arch Daily