Σε μία πόλη διάσημη για τους αιώνες ιστορίας, τα αρχαία της ιερά και τις παραδοσιακές τέχνες, ένα νέο κεφάλαιο ανοίγει το φθινόπωρο με την άφιξη του teamLab Biovortex Kyoto — ενός μόνιμου μουσείου καθηλωτικής τέχνης που φιλοδοξεί να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την τέχνη, τον χώρο και τον ίδιο μας τον εαυτό. Η νέα αυτή πολιτιστική εστία, που θα στεγαστεί στο Minami Ward, εντάσσεται στο ευρύτερο πρόγραμμα αστικής ανάπλασης της νοτιοανατολικής περιοχής του Κιότο, με στόχο τη δημιουργία ενός καινοτόμου πολιτιστικού κέντρου γύρω από τη δημιουργικότητα, τη νεολαία και την τεχνολογία.

Το νέο μουσείο δεν αποτελεί απλώς μια ακόμη στάση στο πολιτιστικό τοπίο της Ιαπωνίας είναι μια εμπειρία που μας καλεί να συμμετάσχουμε, να αισθανθούμε και να δημιουργήσουμε μαζί με την τέχνη!

Το νέο πολιτιστικό κέντρο του Κιότο

Λίγα μόλις βήματα από τον σταθμό του Κιότο, το Biovortex εντάσσεται στη πρωτοβουλία αστικής ανανέωσης, η οποία φιλοδοξεί να δημιουργήσει έναν ζωντανό πολιτιστικό κόμβο. Στοχεύει στη συνάντηση τέχνης, νεανικής δημιουργικότητας και καινοτομίας, φέρνοντας κοντά εταιρείες από το Κιότο και την Οσάκα σε ένα πρότυπο μοντέλο συνεργασίας.

Αντλώντας έμπνευση από τη δυναμική αλληλεπίδραση ανάμεσα στον άνθρωπο και το περιβάλλον, οι δημιουργίες του διάσημου καλλιτεχνικού συλλογικού teamLab ακολουθούν μια διαρκή εξερεύνηση της αντίληψης, της συνύπαρξης και της μεταμόρφωσης.

Τα εκθέματα που θα παρουσιαστούν: τέχνη χωρίς ύλη

Massless Amorphous Sculpture

Στο εντυπωσιακό αυτό έργο, ένας άυλος και μεταβαλλόμενος όγκος αιωρείται πάνω από μια επιφάνεια καλυμμένη με φυσαλίδες. Το γλυπτό δεν ακουμπά ποτέ στο έδαφος, ούτε ανυψώνεται προς την οροφή. Η μορφή του διαρκώς μεταβάλλεται, σπάζει και επανασυγκροτείται, θυμίζοντας ένα υδάτινο στροβίλισμα που ενοποιείται με τον περιβάλλοντα χώρο. Αν και μοιάζει εύθραυστο, διατηρεί τη συνοχή του με αξιοσημείωτη αντοχή, αρκεί οι συνθήκες εντός του χώρου να παραμένουν ισορροπημένες.

Η εγκατάσταση αυτή αποτελεί υπόδειγμα της έννοιας του 'High Order Sculpture', μιας νέας μορφής τέχνης που δεν συγκροτείται από ύλη, αλλά από συνθήκες. Εδώ, η ενέργεια, η κίνηση και η αλληλεπίδραση με τους επισκέπτες λειτουργούν ως τα βασικά «υλικά» του έργου. Το αποτέλεσμα είναι ένα «γλυπτό» που δεν έχει σταθερό σχήμα ή βάρος, αλλά υπάρχει μόνο ως συσχέτιση ανάμεσα σε στοιχεία που βρίσκονται σε συνεχή εξέλιξη.

Massless Suns and Dark Suns

Μπαίνοντας σε αυτόν τον χώρο, συναντούμε μια σειρά από φωτεινές σφαίρες που μοιάζουν να αιωρούνται. Όταν αγγίξουμε κάποια, εκείνη ανταποκρίνεται φωτίζοντας, και το φως διαχέεται ρυθμικά προς τις υπόλοιπες, δημιουργώντας ένα οπτικό κύμα αλληλεπίδρασης. Ωστόσο, μέσα σε αυτό το πεδίο φωτός κρύβονται και «σκοτεινοί ήλιοι», σφαίρες που απορροφούν κάθε φως.

Τα έργα αυτά ανήκουν στην κατηγορία των 'Cognitive Sculptures', δημιουργίες που δεν έχουν φυσική υπόσταση, αλλά αναδύονται μόνο μέσα από την αντίληψη του θεατή. Αν δεν τις προσέξουμε, παύουν να υπάρχουν. Αν τις αντιληφθούμε, αποκτούν πραγματικότητα —έστω και εσωτερική. Έτσι, το φως και το σκοτάδι λειτουργούν ως φορείς ενσυνείδησης, δημιουργώντας μια τέχνη που υπάρχει μόνο όσο τη βιώνουμε.

Morphing Continuum

Το 'Morphing Continuum' αναδεικνύει την έννοια της διαρκούς μεταμόρφωσης. Σφαίρες που φωτίζουν, αιωρούνται και κινούνται στον χώρο δεν διατηρούν σταθερή μορφή. Αντιθέτως, αλλάζουν μέγεθος, πυκνότητα και διάταξη ανάλογα με την ενέργεια του περιβάλλοντος και την παρουσία των επισκεπτών. Παρ’ όλες τις μεταμορφώσεις, η συνολική  «ταυτότητα» του έργου παραμένει αναγνωρίσιμη.

Και εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα 'High Order Sculpture', ένα σύστημα δηλαδή που υπάρχει όχι ως αντικείμενο, αλλά ως φαινόμενο, συγκροτημένο από μοτίβα και σχέσεις. Το έργο δεν διακόπτεται όταν το πλησιάσουμε ή το διασχίσουμε. Αν «διαταραχθεί», αναδιοργανώνεται φυσικά. Η εμπειρία μοιάζει με συμμετοχή σε έναν «βιοκόσμο», όπου η κάθε παρουσία προσθέτει έναν κρίκο σε μια αόρατη αλυσίδα ζωής και ενέργειας.

Traces of Life

Το έργο αυτό ξεκινά όταν ο επισκέπτης απλώς περπατήσει στον χώρο. Κάθε του βήμα αφήνει πίσω του μια φωτεινή διαδρομή που σχηματίζεται κάτω από τα πόδια του, σαν αποτύπωμα φωτός. Οι γραμμές αυτές δεν είναι μόνιμες —σταδιακά σβήνουν, αλλά για όσο υπάρχουν, χαρτογραφούν την παρουσία των ανθρώπων που πέρασαν.

Το 'Traces of Life' δεν είναι απλώς μια εγκατάσταση που αντιδρά στον θεατή. Είναι μια ζωντανή, συμμετοχική αφήγηση, όπου η τέχνη δημιουργείται σε πραγματικό χρόνο, μαζί με τους ανθρώπους που την επισκέπτονται. Χωρίς αυτούς, ο χώρος είναι σιωπηλός και κενός, αλλά με αυτούς, αποκτά φωνή και κίνηση.

Η έννοια του Biovortex και το μέλλον της τέχνης

Η λέξη Biovortex παραπέμπει σε μια δίνη ζωής, ένα σημείο δηλαδή δυναμικής αλληλεπίδρασης μεταξύ όλων των μορφών ύπαρξης. Αυτή η φιλοσοφία διαπερνά κάθε έκθεμα, με στόχο να διερευνηθεί πώς η τέχνη μπορεί να αποτυπώσει όχι μόνο την ύλη, αλλά και τις αόρατες σχέσεις που μας ενώνουν.

Σε αντίθεση με άλλα μουσεία της teamLab που ακολουθούν εποχικές θεματικές, το Biovortex Kyoto θα προτείνει μια διαρκώς ανανεούμενη εμπειρία. Με νέα έργα που δεν έχουν παρουσιαστεί ξανά στην Ιαπωνία, προσφέρει στους επισκέπτες τη δυνατότητα να επιστρέφουν ξανά και ξανά, ανακαλύπτοντας κάθε φορά κάτι καινούργιο.

Εκεί που η παράδοση συναντά το μέλλον

Το teamLab Biovortex Kyoto δεν είναι απλώς ένας νέος πολιτιστικός χώρος αλλά είναι μια νέα γλώσσα για να μιλήσουμε για την τέχνη, τη φύση και τον εαυτό μας. Με υλικά όπως το φως, η ενέργεια, ο χρόνος και η ανθρώπινη συνείδηση, δημιουργεί μια εμπειρία που δεν παρατηρείται απλώς, αλλά βιώνεται.

Σε μια πόλη όπου το παρελθόν είναι ζωντανό, το Biovortex φέρνει ένα βλέμμα στραμμένο στο μέλλον. Ένα μουσείο που καλεί τον καθένα μας να γίνει μέρος ενός σύγχρονου οικοσυστήματος τέχνης, όπου το φανταστικό και το πραγματικό συνυπάρχουν. Μια εμπειρία που, χωρίς αμφιβολία, θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για το 2025 και μετά.

Διεύθυνση: 20-1 Higashikujo Higashiiwamotocho, Minami Ward, Kyoto, 601-8006, Ιαπωνία

Main Image Credits: teamLab