Είναι ο θεσμός της Eurovision μια καλή ευκαιρία να αποδείξει ένας καλλιτέχνης το ταλέντο του και να κάνει όλη την Ευρώπη -και τον κόσμο κατ' επέκταση- να μιλά για εκείνον; Γιατί η πρώτη θέση δε σημαίνει τίποτα για την επιτυχία και την αναγνώριση που μπορεί να δεχτεί ένα κομμάτι, και γιατί -πολύ συχνά- οι νικητές περνούν στην αφάνεια μετά από λίγα χρόνια; Αυτά και άλλα πολλά είναι τα ερωτήματα που γεννιούνται κάθε χρόνο τέτοια εποχή - κάτι που γνωρίζουν πολύ καλά οι eurofans.
Κάπου εκεί, όμως, μπαίνουν στη μέση και άλλες απορίες, για τις οποίες υπάρχουν μόνο υποκειμενικές απαντήσεις: Γιατί ο ρόλος της πολιτικής είναι τόσο έντονος τα τελευταία χρόνια σε έναν από τους μεγαλύτερους μουσικούς θεσμούς; Πόσο καλά εκπροσωπεί ένας καλλιτέχνης τη χώρα του ώστε να την κάνει υπερήφανη; Το δεύτερο ερώτημα είναι και αυτό στο οποίο θα επικεντρωθούμε, λίγο μετά την εμφάνιση της δικής μας Klavdia που κατέκτησε την 6η θέση κι έχει κάνει τους πάντες να μιλούν για εκείνη. Ίσως να γνωρίζουμε από τώρα την απάντηση, καθώς πράγματι μας έκανε υπερήφανους με ένα τραγούδι που δεν έμοιαζε με κανένα άλλο όλα αυτά τα χρόνια.
Ας δούμε πώς ξεκίνησε το δικό της ταξίδι στην Eurovision, από τον εθνικό τελικό μέχρι σήμερα που βρίσκεται στο επίκεντρο.
30 Ιανουαρίου 2025: Η μέρα που μάθαμε πως η «Αστερομάτα» θα είναι το τραγούδι που θα εκπροσωπήσει τη χώρα μας στην 69η Eurovision, καθώς ξεχώρισε αμέσως μεταξύ των υπόλοιπων κομματιών άλλων καλλιτεχνών. Ένα ethnic κομμάτι σε μουσική και στίχους των Arcade, που πραγματεύεται τον πόνο της προσφυγιάς και του αναγκαστικού ξεριζωμού. Ο τίτλος παραπέμπει σε μια παλιά σμυρναίικη έκφραση που χαρακτήριζε τις γυναίκες με μάτια λαμπερά σαν αστέρια. Όσο για το «τζιβαέρι», πρόκειται για λέξη με ρίζες στην τουρκική cevahir, που σημαίνει πολύτιμο πετράδι. Έτσι, όταν αποκαλούμε κάποιον «τζιβαέρι μου», του απευθύνουμε τρυφερά τον λόγο σαν να είναι ο θησαυρός μας. Το τραγούδι έστειλε από την αρχή ένα ηχηρό μήνυμα: μιλά για τον χαμό της πατρίδας και την προσπάθεια εύρεσης μιας νέας, καλύτερης ζωής. Η Klavdia εμπνεύστηκε από την ιστορία του ποντιακού ελληνισμού, φωτίζοντας τη γενοκτονία και τον βίαιο εκπατρισμό των Ποντίων. Το μήνυμα φαίνεται πως άγγιξε από την πρώτη στιγμή τόσο το κοινό όσο και την κριτική επιτροπή.
Σε συνέντευξή της, η Klavdia μοιράστηκε: «Είχαμε στο μυαλό μας ανέκαθεν να φτιάξουμε ένα κομμάτι, με το οποίο να μπορώ να ταυτιστώ εγώ, το οποίο θα με συνδέει και με κάποιον τρόπο και κάπως έτσι ήρθε η έμπνευση. Το τραγούδι μιλάει για ξεριζωμό και προσφυγιά. Η χώρα μας είναι μια χώρα που έχει βιώσει αυτά τα συναισθήματα. Από την ιστορία των παππούδων μας και το βλέπουμε και σήμερα σε αυτούς που έρχονται στη χώρα μας για μια καλύτερη ζωή. Εμένα η οικογένειά μου είναι ποντιακής καταγωγής, είναι πρόσφυγες και έτσι συνδέομαι με το κομμάτι. Η γιαγιά μου, η γιαγιά Κλαυδία, μού έχει πει ιστορίες, μου έχει πει για την οικογένειά της, πώς έφυγαν τότε με τον ξεριζωμό και πήγαν στη Σοβιετική Ένωση, οι γονείς μου γεννήθηκαν εκεί, μεγάλωσαν εκεί μέχρι μια ηλικία και επέστρεψαν στην Ελλάδα το '91 και ξεκίνησαν εδώ μια καινούργια ζωή».
Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, όμως, δεν ήταν λίγοι αυτοί που δε δίστασαν να εκφράσουν τις αρνητικές σκέψεις τους για το πιθανό αποτέλεσμα που θα έφερνε αυτό το τραγούδι. Έκαναν λόγο για «ένα κομμάτι που λίγοι θα καταλάβουν», που «ο ελληνικός του στίχος δεν μπορεί κεντρίσει το ενδιαφέρον της Ευρώπης» και πως «σίγουρα η θέση της Ελλάδας θα είναι αρκετά χαμηλή αν καταφέρει να περάσει στον τελικό».
Η Klavdia απέδειξε το ακριβώς αντίθετο!
Όταν βρίσκεσαι στη θέση του καλλιτέχνη που τραγουδά για τη χώρα του σε έναν τέτοιο διαγωνισμό, ξέρεις πολύ καλά πως οι απόψεις του θα είναι πολλές - αρκεί να ξέρεις ποιες θα κρατήσεις ώστε να εξελιχθείς και να χαρίσεις το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Το πιο σημαντικό είναι να παραμένεις πιστός στον στόχο που εσύ ο ίδιος θα θέσεις για την απόδοσή σου επί σκηνής. Με αυτήν τη σκέψη η Klavdia έφτασε στη Βασιλεία της Ελβετίας και τραγούδησε στον δεύτερο ημιτελικό υπό τη σκηνοθετική επιμέλεια του Φωκά Ευαγγελινού.
Μέχρι τη βραδιά του τελικού, μετά από όλες τις πρόβες αλλά και από την εμφάνιση στον δεύτερο ημιτελικό, τα στοιχήματα έδειχναν πως η Ελλάδα δε θα βρεθεί καν στην πρώτη δεκάδα και ότι θα κατακτήσει την 17η θέση. Μια τεράστια απόκλιση από τη θέση που βρέθηκε στην τελική καταμέτρηση. Συγκεκριμένα, απέσπασε συνολικά 231 βαθμούς, εξασφαλίζοντας τέσσερα δωδεκάρια από το Μαυροβούνιο, την Αυστραλία, το Ισραήλ και την Κύπρο.
Τι άλλαξε και από την 17η θέση εκτοξεύτηκε στην 6η;
Φτάνουμε αισίως στον μεγάλο τελικό. Η μόλις 22 χρονών Klavdia δίνει όλη της την ψυχή σε αυτό το τόσο μοναδικό τραγούδι και όλοι την αποθεώνουν. Για την ακρίβεια, οι πάντες βλέπουν με τα μάτια τους αυτήν την «ψυχή», ακούν με κάποιον τρόπο τον πόνο του ξεριζωμού, του αποχωρισμού, της αγάπης που δε χάνεται τελικά ποτέ. Και κάπου εδώ έρχεται η απόδειξη πως δεν έχει καμία σημασία σε ποια γλώσσα είναι γραμμένο ένα τραγούδι. Όταν ο δυναμισμός και το πάθος βγαίνουν μπροστά, δε χρειάζεται τίποτα άλλο. Ναι, το «τζιβαέρι» δεν μπορεί να μεταφραστεί στα αγγλικά για να το καταλάβει όλη η Ευρώπη. Κανείς, όμως, δε αναρωτήθηκε για την σημασία του, ακριβώς επειδή δε χρειάστηκε.
Στα τελευταία δευτερόλεπτα, εμφανίζεται στα λευκά και καταχειροκροτείται. Αρκετή ώρα αργότερα, ανακοινώνεται η 6η θέση, την οποία είχαμε να ακούσουμε από το 2013, όταν την Ελλάδα εκπροσώπησαν οι Koza Mostra με τον Αγάθωνα και το τραγούδι "Alcohol is Free". Να αναφέρουμε κάπου εδώ πως το απόσπασμα της Αστερομάτας που δημοσιεύτηκε στα social media ξεπέρασε το ένα εκατομμύριο σε ό,τι αφορά στις προβολές, αφήνοντας πίσω ακόμα και το νικητήριο της Αυστρίας. Άλλη μια απόδειξη πως αυτό το κομμάτι μίλησε στην καρδιά του κοινού απ' όλη την Ευρώπη, γι' αυτό και το ψήφισαν. Ήταν ένα «γερό χτύπημα» για τους Έλληνες της ομογένειας, αλλά και για όσους έχουν βιώσει το συναίσθημα που περιγράφει η Αστερομάτα.
Το μέλλον της Klavdia προβλέπεται λαμπρό!
Κεντρική φωτογραφία: OGAE Greece
