Η Eugenie Niarchos σε μια αποκλειστική συνέντευξη στο GLOW, λίγο μετά την παρουσίαση της εμπνευσμένης από έργα του Man Ray συλλογής της στην Αθήνα

Τη συναντήσαμε πριν από λίγες μέρες στην Αθήνα, στην γκαλερί Gagosian, καθώς η καλλιτεχνική διευθύντρια του οίκου κοσμημάτων Venyx ταξίδεψε στην Ελλάδα για την αποκλειστική παρουσίαση της limited edition συλλογής, Venyx x Man Ray Collection, έναν διάλογο ανάμεσα στην τέχνη του κοσμήματος και τον σουρεαλισμό του πολυδιάστατου καλλιτέχνη. Φέροντας το ελληνικό πάθος και χρώμα στο αίμα της, δεν αρκέστηκε ποτέ στον τίτλο και το βάρος της κληρονομιάς του ονόματός της. Αντιθέτως, εμπνεύστηκε ένα πολύτιμο σύμπαν που φέρει την προσωπική της σφραγίδα, καταφέρνοντας να ξεχωρίσει για τις high- end δημιουργίες της. Πίσω από τα τρία έργα που ενέπνευσαν τη συλλογή της «κρύβεται» η Lee Miller, μούσα των σουρεαλιστών και των μοντερνιστών στο Παρίσι της δεκαετίας του 1920. Ως μοντέλο και κατόπιν φωτογράφος της Vogue στη Νέα Υόρκη,αλλά και ως η μοναδική γυναίκα πολεμική ανταποκρίτρια των ΗΠΑ στον Β ́ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Miller έζησε μπροστά από́ την εποχή της, ενσαρκώνοντας τη γυναικεία χειραφέτηση, αψηφώντας κοινωνικές συμβάσεις και στερεότυπα. Αυτό ακριβώς το μήνυμα της υπέρβασης των εσκαμμένων θέλει να μεταδώσει η Eugenie Niarchos με τη σειρά “The Man Ray Collection” της Venyx.

Πώς ξεκίνησε η αγάπη σου για το κόσμημα και πώς εξελίχθηκε;

Ανέκαθεν, απ’ όταν ήμουν παιδί, μου άρεσε η ιδέα της μεταμόρφωσης, της μεταμφίεσης. Ήθελα να φοράω ένα κοστούμι, λόγου χάρη, και να γίνομαι κάτι άλλο. Επίσης, μου άρεσαν οι μικροί θησαυροί και οι ιστορίες. Επομένως, η σύνδεση αυτών των δύο γέννησε την αγάπη μου για τα κοσμήματα, καθώς μοιάζουν με θησαυρό και την ίδια στιγμή μπορείς να μεταμορφωθείς με αυτά.

Γνώριζες, δηλαδή, εξαρχής ότι αυτός θα είναι ο δρόμος σου;

Επειδή, όπως είπα, μου άρεσε η έννοια της μεταμόρφωσης, θεωρούσα ότι θα ασχοληθώ με τη μόδα. Αγαπούσα επίσης την Ιστορία και την Τέχνη και θεώρησα ότι, τελειώνοντας το λύκειο, θα κατευθυνόμουν προς τη μόδα ή την Τέχνη. Έκανα πρακτική στη γαλλική Vogue και στον John Galliano. Για κάποιον λόγο, όμως, με έλκυαν τα κοσμήματα και περίπου στα 18 μου, η φίλη μου Gaia Repossi, που είχε εταιρία κοσμημάτων, μου ζήτησε να δουλέψω μαζί της. Τότε αποφάσισα ότι αυτός ήταν ο δρόμος μου. Κατέληξα να σπουδάζω Κόσμημα, έκανα την πρακτική μου σε οίκους δημοπρασιών, και έτσι ξεκίνησε η καριέρα μου.

Ποια ακριβώς νιώθεις ότι είναι η δύναμη που έχει ένα κόσμημα;

Πέρα απ’ το γεγονός ότι είναι κάτι πολύτιμο, ή και όχι, ένα κόσμημα διηγείται μία ιστορία, σου θυμίζει κάτι. Προσωπικά, ό,τι φτιάχνω έχει μία σημασία, εμπεριέχει μια διήγηση. Αγαπώ την ελληνική μυθολογία και σε συνδυασμό με την Ιστορία και την Τέχνη γεννιέται κάτι ενδιαφέρον. Από αυτό, λοιπόν, μπορώ να δημιουργήσω ένα κόσμημα.

Θα έλεγα πως δεν είναι μόνο η ελληνική μυθολογία, αλλά οι αρχαίοι πολιτισμοί που σε εμπνέουν.

Ναι, είναι γεγονός. Απλώς, η ελληνική μυθολογία και ιστορία, που αποτελούν κομμάτι του DNA μου, έχουν πολλά να διηγηθούν. Από εκεί και πέρα, ταξιδεύω σε διαφορετικές χώρες αναζητώντας ερεθίσματα. Και δεν είναι μόνο η αρχαιότητα που αποτελεί πηγή έμπνευσης, αλλά και η αρχιτεκτονική, η καθημερινότητα και ο τρόπος ζωής των ανθρώπων ή το πώς φορούν τα κοσμήματά τους, όπως στην Ινδία, στο Λάος και στην Καμπότζη, όπου το κόσμημα είναι συνυφασμένο με την κουλτούρα τους. Προσπάθησα να καταλάβω πώς συνδέονται με αυτά για διαφορετικούς λόγους. Έχει ανθρωπολογικό ενδιαφέρον το να μαθαίνω για τους πληθυσμούς και τις κοινωνίες τους, την αρχαιότητα και τον πολιτισμό τους.

Άρα υπάρχει πάντα ένα ανοιχτό μάτι που παρατηρεί τα πάντα.

Ναι, αναμφίβολα.

Τι διαφορά, θεωρείς, ότι υπάρχει ανάμεσα στη μόδα και στο κόσμημα;

Τα κοσμήματα είναι πιο διαχρονικά. Είναι κάτι που το φυλάς και μοιάζει με θησαυρό. Εξαιτίας του πάθους μου για τις αρχαιότητες, αυτή η σκέψη μου για τη διαχρονικότητα έχει μία λογική. Εάν κανείς ρίξει μια ματιά στη δουλειά μου μέσα στα χρόνια, θα διαπιστώσει μια εξέλιξη στα θέματα που επιλέγω. Έχει σχέση και με την ηλικία μου, μεγαλώνουμε, αλλάζουμε. Είναι μια εξελικτική διαδικασία. Η μόδα, από την άλλη, αλλάζει γρήγορα και δε μου αρέσουν τα πράγματα που δεν έχουν διάρκεια. Το να δουλεύω με πολύτιμους λίθους και χρυσό, αλλά και ολόκληρος ο κόσμος του κοσμήματος, που σε συνδέει με διαφορετικά μέρη, έχουν μεγαλύτερη αξία. Ακόμη και το ενδιαφέρον μου για τα αρχαία κοσμήματα μάλλον προέρχεται από το DNA μου από τη μία οι ελληνικές μου ρίζες, αλλά κι από την πλευρά της μητέρας μου υπάρχουν ρίζες στο Μεξικό, καθώς η προγιαγιά μου ήταν από εκεί.

Είναι η πρώτη φορά, όμως, που αντλείς έμπνευση από έναν καλλιτέχνη και αυτός είναι ο Man Ray. Γιατί τον επέλεξες;

Ήθελα εδώ και καιρό να συνεργαστώ με έναν εν ζωή καλλιτέχνη, το θεώρησα κομμάτι της εξέλιξής μου. Οι συνεργασίες είναι κάτι που αναζητώ. Συνεργάστηκα με σχεδιαστές μόδας στο παρελθόν και ο διάλογος, η διαδικασία του να «μεταφράσεις» κάτι σε κόσμημα, είναι κάτι συναρπαστικό, καθώς ενώνονται δύο κόσμοι. Ωστόσο, οι ενεργοί καλλιτέχνες έχουν το δικό τους πρόγραμμα και αυτό θα το έκανε περίπλοκο. Ο Man Ray αποτελούσε ανέκαθεν έμπνευση για μένα, τον θαυμάζω καθώς εργάστηκε σε διαφορετικά πεδία: φωτογραφία, ζωγραφική, γλυπτική. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας με το Ίδρυμα Man Ray αποφάσισα να χρησιμοποιήσω τον πίνακα “Observatory Time: The Lovers” (1936), τη φωτογραφία “Glass Tears” (1932) και το γλυπτό “The Venus Restored” (1936). Ήταν πολύ ενδιαφέρουσα η διαδικασία να «μεταφράσω» το κάθε έργο σε κόσμημα, ενώ το καθένα έχει τον δικό του χαρακτήρα και ομορφιά, φοριέται με τον δικό του τρόπο. Το πολύ ενδιαφέρον είναι ότι o Man Ray είχε σχεδιάσει κοσμήματα για την Peggy Guggenheim, η οποία στήριζε το κίνημα του σουρεαλισμού, ενώ αποτελεί κι εκείνη ένα σημείο αναφοράς.

Η επιλογή των τριών έργων του Man Ray δεν είναι καθόλου τυχαία, καθώς πίσω από αυτά υπάρχει η παρουσία της Lee Miller, η οποία υπήρξε σύντροφος και μούσα του. Τι εκπροσωπεί για εσένα η Miller;

Η Miller υπήρξε η απόλυτη γυναίκα, αυτό που σήμερα αποκαλούμε ‟girl power”. Ήταν avant-garde, η μοναδική γυναίκα φωτογράφος στον Β ́ Παγκόσμιο Πόλεμο, αυτόνομη και ανεξάρτητη, υπέροχη καλλιτέχνιδα με τους δικούς της όρους. Θεωρώ την ιστορία της πολύ ουσιαστική, γιατί, ως γυναίκα, είναι πολύ σημαντικό να βρεις τον τρόπο να ξεχωρίσεις σε αυτόν τον κόσμο, να ακουστεί η φωνή σου. Ακόμη και στον χώρο του κοσμήματος, είναι καμιά φορά δύσκολο να ακουστεί η φωνή μίας γυναίκας. Νομίζω ότι σε όλες τις δουλειές μπορεί να συμβεί αυτό. Και όπως ακριβώς είπες, σε κάθε κομμάτι υπάρχει η γυναικεία παρουσία: τα χείλη, το σώμα, τα μάτια. Η Lee Miller, όπως απέδειξε η ιστορία, ήταν μία δύναμη της φύσης, αποτέλεσε έμπνευση και κάποιους ανθρώπους σαν εκείνη τους έχω μόνιμα στο πίσω μέρος του μυαλού μου ως «συμμάχους» για να βαδίζω μπροστά.

Η Miller αψήφησε τις κοινωνικές νόρμες, έσπασε τους κανόνες σε μία εποχή που οι γυναίκες ήταν στο περιθώριο. Πιστεύεις ότι σήμερα οι γυναίκες στέκονται στο ίδιο έδαφος με τους άντρες;

Νομίζω ότι αυτό προσεγγίζουμε αυτήν τη στιγμή, προς τα εκεί βαδίζουμε, αλλά προφανώς όχι σε όλες τις χώρες. Εξαρτάται για ποιες κοινωνίες μιλάμε και σε ποιους τομείς. Αυτό που αναγνωρίζω είναι ότι υπάρχουν εκπληκτικές γυναίκες εκεί έξω που δείχνουν τον δρόμο στις υπόλοιπες.

Ένιωσες ποτέ παγιδευμένη, ως γυναίκα, στις κοινωνικές επιταγές και προσδοκίες;

Πιστεύω ότι μεγαλώνουμε με προσδοκίες, οι οποίες ίσως μας καθοδηγούν και μάλιστα με τρόπο που δεν αναγνωρίζουμε απαραίτητα. Για μένα, θεωρώ ότι ήταν εξαρχής σημαντικό να χτίσω τη δική μου ταυτότητα και ότι η δουλειά μου θα είναι η ταυτότητά μου. Μερικές φορές περιμένουν από εμάς να κάνουμε τα πράγματα διαφορετικά, αλλά εγώ έκανα αυτό που υπαγόρευε το ένστικτό μου και όχι η κοινωνία. Ξεκίνησα την εταιρία μου στα 26 μου, όταν δε γνώριζα πολλά για το πώς να τρέξω μια επιχείρηση. Τόλμησα και το κατάφερα, ζητώντας συμβουλές ή στήριξη από ανθρώπους, κάτι για το οποίο αισθάνομαι ευγνώμων.

Όταν σχεδιάζεις ένα κόσμημα, υπάρχει κάποια συγκεκριμένη γυναίκα στο μυαλό σου ή θεωρείς πως η δουλειά σου υπερβαίνει ηλικίες, φύλα και σύνορα;

Ειλικρινά απολαμβάνω να γνωρίζω κόσμο από κάθε μήκος και πλάτος, μου αρέσει η επαφή με τους ανθρώπους και, όταν σχεδιάζω, προσπαθώ να φανταστώ διαφορετικά κομμάτια για διαφορετικούς τύπους γυναικών. Απευθύνομαι, λοιπόν, σε όλους τους τύπους των γυναικών, είναι κάτι που πυροδοτεί τη δημιουργικότητά μου.

Τα τελευταία χρόνια διαπιστώνουμε την ανθρώπινη πλευρά της πολυτέλειας, η οποία μπορεί να έχει και ενσυναίσθηση. Το έκανες και εσύ με τη Venyx. Σωστά;

Το έκανα αρχικά με τη συλλογή “Mother Earth Collection”, όταν μέρος των κερδών πήγαν σε φιλανθρωπικούς σκοπούς. Έπειτα, συνεργάστηκα με την ελληνική BlueCycle, η οποία έχει ως σκοπό την αξιοποίηση πλαστικών που προέρχονται από την αλιευτική και ναυτιλιακή δραστηριότητα. Θα συνεχίσω να στηρίζω πρωτοβουλίες, είναι κάτι που με αφορά. Η Venyx συμπλήρωσε 13 χρόνια ζωής. Όταν ξεκίνησα, σαφώς δεν υπήρχε η ανάγκη για περισσότερη πολυτέλεια, αλλά ήταν θέμα προσωπικής έκφρασης. Γνωρίζοντας την ιστορία του κοσμήματος, κατάλαβα ότι ήξερα να το κάνω καλά, αποτέλεσε το πάθος μου. Εάν απλώς αναρωτηθείς, «Χρειάζεται η πολυτέλεια;», η πρώτη απάντηση είναι «όχι». Γι’ αυτό και κρίνεται σημαντικό να έχουμε στο μυαλό μας ότι με έναν κάποιο τρόπο οφείλουμε να δώσουμε κάτι «πίσω».

Είναι εύκολο να πεις μια ιστορία για τη γυναικεία σεξουαλικότητα μέσα από ένα κόσμημα;

Το κόσμημα είναι κυρίως γυναικεία υπόθεση, οι γυναίκες το φορούσαν εδώ και αιώνες και σαφώς υπάρχει σύνδεση με τη φύση τους. Για μένα, πάλι, είναι κομμάτι της ευρύτερης ιστορίας της ζωής μου. Πέρσι, πήγα στην Κρήτη, καθώς με ενδιέφερε ο μινωικός πολιτισμός, στον οποίο οι γυναίκες κατείχαν σημαντική θέση, είχαν ελευθερία κινήσεων. Επίσης, όπως επιβεβαίωσε νέα μελέτη, ο προϊστορικός οικισμός Τσαταλχιογιούκ της Τουρκίας, πριν από 9.000 χρόνια κυβερνιόταν από γυναίκες, που ζούσαν σε μία μητριαρχική κοινωνία. Η καλύτερη ισορροπία μεταξύ ανδρών και γυναικών στους αρχαίους πολιτισμούς είναι ενδιαφέρουσα και αποτελεί κομμάτι της προσπάθειάς μου να κατανοήσω τη ζωή και το πού βρισκόμαστε σήμερα.

Ο Ιούλιος είναι ο μήνας των γενεθλίων σου. Πλησιάζοντας τα 40, νιώθεις διαφορετικά ή απλά συνεχίζεται το ταξίδι της εξέλιξης;

Ναι, γίνομαι 39 ετών. Νιώθω πολύ καλύτερα τώρα απ’ ό,τι στο παρελθόν. Πιστεύω ότι θα είναι ένα νέο ξεκίνημα και μάλιστα αυτή η συλλογή, που είναι εμπνευσμένη από τον Man Ray, εμπεριέχοντας τη γυναίκα και τη θηλυκότητα, σηματοδοτεί μια σημαντική στιγμή της εξέλιξής μου, των εμπειριών μου, των πραγμάτων που μου αρέσουν. Νιώθω σοφότερη μεγαλώνοντας.

Επειδή και οι πλανήτες αποτέλεσαν έμπνευσή σου, λένε ότι οι Καρκίνοι είναι ευαίσθητοι, προστατευτικοί, συναισθηματικοί, ήρεμοι μεν αλλά και κυκλοθυμικοί. Έχεις όλα αυτά τα χαρακτηριστικά;

Ναι, ναι! Δε θα έλεγα κυκλοθυμική, απλώς καμιά φορά μπορεί να ενοχλούμαι από τις πράξεις των ανθρώπων ή μπορεί να είναι και ο τρόπος για να βάζω τα όριά μου. Σίγουρα δεν είμαι οξύθυμη, έχω υπομονή.

Info: Η συλλογή Venyx x Man Ray Collection είναι διαθέσιμη κατά παραγγελία στο Gagosian Shop.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ MELODIE MC DANIEL

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GLOW ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2025