Kάθε φορά που συζητώ μαζί του, αντιλαμβάνομαι όλο και καλύτερα την τόσο ενδιαφέρουσα φιλοσοφία ζωής του, απομακρυσμένη συνειδητά από τα στερεοτυπικά και τα συνηθισμένα. Διαθέτει πικάντικο χιούμορ, το οποίο βεβαίως βασίζεται σε ισχυρές δόσεις κοινωνικού ρεαλισμού – κάτι που κάνει να ξεχωρίζει και την πένα του. Με αφορμή το νέο και πολλά υποσχόμενο συγγραφικό του έργο, την «Πανδώρα», ο Χρήστος Χωμενίδης μάς ανοίγει τον κόσμο της κεντρικής του ηρωίδας, «συνομήλικης με τον 21ο αιώνα», όπως εκείνος αγαπά να τη χαρακτηρίζει. Πρόκειται για μια γυναίκα 24 χρονών, ανέμελη και γεμάτη πάθος για τη ζωή, με την οποία απροσδόκητα θα συνδεθούμε.
«Δεν υπάρχει πια η μέση κατάσταση του να ζει κάποιος χαλαρά και κάπως ρεμβαστικά. Είτε θα είσαι winner είτε loser, αυτό είναι απαίσιο. Αυτά είναι τα μηνύματα της κοινωνίας και της παραγωγής της βιομηχανίας!»
Πώς ένας συγγραφέας καταφέρνει να πλάσει επιτυχώς έναν χαρακτήρα που να απέχει όχι μόνο από το δικό του φύλο, αλλά και από τη γενιά του; Είναι μια διαδικασία πολύ προκλητική! Το να μπεις στα «παπούτσια» κάποιου άλλου, έτσι κι αλλιώς, δεν είναι το πιο απλό πράγμα. Πλάθοντας ήρωες, γίνεσαι «ένα» μαζί τους και τους αντιμετωπίζεις ως υπαρκτά πρόσωπα. Αυτή η διαδικασία είναι μαγική! Ίσως το να γίνεις κάποιος άλλος και να ξεφορτωθείς τον εαυτό σου όσο γράφεις είναι το πιο λυτρωτικό πράγμα για έναν καλλιτέχνη. Και όσο πιο πολύ διαφέρει ο ήρωας από εσένα, τόσο μεγαλύτερη απόλαυση νιώθεις. Το ζήτημα δεν ήταν να υπάρξει άμεση ταύτιση με μένα, αλλά να μπορέσει η ηρωίδα μου να αποδώσει ένα συλλογικό πάθος των αναγνωστών. Δε θέλω να πω ότι εκείνη είμαι εγώ – προτιμώ ο αναγνώστης να το κάνει αυτό. Αυτό που συμβαίνει με ένα καλό βιβλίο ή μια καλή ιστορία είναι ότι, όποιος τα διαβάσει μπορεί να ταυτιστεί και με ήρωες που δεν είναι του ίδιου φύλου ή ηλικίας μαζί του. Παίρνοντας ένα κλασικό παράδειγμα, αν θέλετε τον Κόμη Μόντε Κρίστο, που είναι μια ιστορία ταπείνωσης και εκδίκησης, δε χρειάζεται να είστε ένας άντρας στα τριάντα του, στρατιωτικός, ο οποίος κλείνεται στη φυλακή. Γιατί οι αδρές γραμμές της ζωής του πολύ πιθανό μπορούν να ανταποκρίνονται σε αντίστοιχες της δικής σας. Ο κάθε αναγνώστης νομίζω θα ταυτιστεί με την κεντρική ηρωίδα σε διαφορετικά σημεία ‒μακάρι και στα περισσότερα‒, αλλά δεν μπορώ να το γνωρίζω αυτό. Ως καλλιτέχνης λες την ιστορία και χαίρεσαι όταν αυτή ‒κατά τη γνώμη σου‒ είναι ωραία και συναρπαστική! Εάν ο κόσμος την αισθανθεί, τόσο το καλύτερο. Όταν γράφεις όμως, κοιτάς στα μάτια τους ήρωές σου και όχι τους αναγνώστες!
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της νέας σας ηρωίδας; Η Πανδώρα είναι παράφορη, αντιφατική, συνάμα πανέξυπνη και τρομερά αφελής σε μερικά σημεία, όμως με μια χάρη. Πιστεύω πως είναι ερωτεύσιμη και διαθέτει μια ικανότητα ‒την οποία αποκτά ο άνθρωπος ύστερα από τις ήττες και τις συμφορές του‒ να μη νιώθει «πεσμένη», αλλά να «καβαλάει το επόμενο άλογο». Ίσως αυτό είναι και το δίδαγμα της ιστορίας της, καθώς, παρόλο που της ήρθαν τα πάνω κάτω, πολλές φορές δεν το έβαλε κάτω και συνέχισε!
Η Πανδώρα διακρίνεται από μια αίσθηση ελευθερίας, όπως κι εσείς. Είναι συνειδητή η επιλογή της να αντιστέκεται στα κοινωνικά ταμπού; Εσείς πώς αντιλαμβάνεστε γύρω σας τα στερεότυπα να επηρεάζουν την κοινωνία σήμερα; Τα ταμπού και τα στερεότυπα που μπορεί να έχει κάποιος ή να νομίζει ή να παριστάνει ότι έχει, εγώ δεν τα είχα ποτέ! Όπως και η Πανδώρα δεν τα έχει, δεν κρίνει του ανθρώπους, και ούτε τους κουνάει το δάχτυλο, δε λέει ότι ο κόσμος είναι χωρισμένος σε κακούς και καλούς, ηθικούς και ανήθικους. Πηγαίνει πίσω και κάτω από αυτό, έχει αρκετή συναισθηματική νοημοσύνη, ώστε να μη στέκει σε ταμπέλες και στερεότυπα. Με αυτήν την έννοια, έχει και μια εσωτερική ελευθερία. Ποτέ οι άνθρωποι που με ενδιέφεραν ως συνομιλητές ή ως συνοδοιπόροι δεν ήταν των στερεοτύπων! Πάντα υπήρχαν, βέβαια. Δεν είναι μόνο η σημερινή Ελλάδα που προσπαθεί να ξεπεράσει τα στερεότυπα. Ανέκαθεν είχαμε ανθρώπους «κουμπωμένους», οι οποίοι οχυρώνονταν πίσω από ιδεολογίες και συνθήματα, αλλά είχαμε και ανθρώπους που βλέπαν τη ζωή στα μάτια και καταλάβαιναν ότι το πιο ενδιαφέρον πράγμα είναι η γλύκα της, την οποία δεν μπορείς να γευτείς αν σε καταδυναστεύει το υπερεγώ, είτε αυτό είναι ιδεολογικό ή οτιδήποτε!
Η ηρωίδα σας επιθυμεί να «κατέβει» στην πολιτική. Ποια θεωρείτε ότι είναι η σχέση αυτής της γενιάς με το πολιτικό σκηνικό της χώρας; Οι νέοι 20 με 25 χρονών αντιμετωπίζουν τελείως αλλιώς την πολιτική. Το ζήτημά τους δεν είναι να καταλάβουν αξιώματα ή να βγαίνουν στην τηλεόραση και να μιλούν περί πολιτικής, αλλά να περάσουν καλά και ουσιαστικά. Δηλαδή, είναι αστεία η εικόνα ενός ανθρώπου που πριν ακόμη συμπληρώσει τα 25 στρατεύεται σε οποιοδήποτε κόμμα, και είναι χαρακτηριστικό ότι η Πανδώρα, η οποία βρίσκεται σε αυτήν την κατάσταση, όταν «κατεβαίνει» και προσπαθεί να γίνει βουλεύτρια, το κάνει έναντι ενός εξαιρετικά μεγάλου και συγκεκριμένου δέλεαρ εκτός πολιτικής, για να κερδίσει κάτι. Δεν είναι μικρομέγαλη! Και έτσι θέτω και εγώ συγγραφικά τα δικά μου ερωτήματα. Αντιλαμβάνομαι πολύ το άγχος των παιδιών αυτών σε μια κοινωνία που γίνεται ολοένα όντως πιο ανταγωνιστική και πιο ταξική. Δεν υπάρχει πια η μέση κατάσταση του να ζει κάποιος χαλαρά και κάπως ρεμβαστικά. Είτε θα είσαι winner είτε loser, αυτό είναι απαίσιο. Αυτά είναι τα μηνύματα της κοινωνίας και της παραγωγής της βιομηχανίας!
Το κύριο πρόσωπο της ιστορίας είναι γένους θηλυκού. Ποιες είναι κάποιες από τις αλλαγές που θα θέλατε να δείτε στη λογοτεχνία και στα μίντια, όσον αφορά στην παρουσίαση μιας γυναίκας; Για μένα οι αλλαγές δε γίνονται με κανόνες. Το θέμα δεν είναι να δημιουργήσουμε έναν δεκάλογο για το πώς πρέπει να παρουσιάζεται η γυναίκα. Φυσικά, η εικόνα της μέχρι σήμερα υπήρξε διαστρεβλωμένη μέσα από τα μάτια των ανδρών, και τώρα επιτέλους έχει αρχίσει να απελευθερώνεται. Καταρχάς, η σπουδαιότερη ελληνοφεμινίστρια έχει πεθάνει εδώ και 30 χρόνια. Μιλώ για τη Μελίνα Μερκούρη. Ο τρόπος που λειτουργούσε η ίδια ήταν υγιώς ολοκληρωτικά φεμινιστικός, αλλά δεν ήταν μια γυναίκα που αντιμετώπιζε τους άνδρες ως εχθρούς της. Πάντα, όμως, υπήρχαν μικρές και μεγάλες «Μελίνες». Η Πανδώρα θα μπορούσε να είναι μια μικρή Μελίνα...
Τι είναι αυτό που σας γοητεύει περισσότερο από όσα μοιράζονται μαζί σας οι αναγνώστες γι’ αυτό το βιβλίο; Αυτό που ήδη μου λένε, και μου φαίνεται τρομερά ενδιαφέρον και με κινητοποιεί, είναι ότι θέλουν να διαβάσουν τη συνέχεια! Είναι η πρώτη φορά, ύστερα από 14 μυθιστορήματα που έχω γράψει, που αισθάνομαι ότι θα μπορούσα να γράψω ένα δεύτερο μέρος της Πανδώρας για το τι κάνει μετά. Γιατί αφήνω στο φινάλε πολλά πράγματα ανολοκλήρωτα επίτηδες ‒μου αρέσει έτσι κι αλλιώς να προκαλώ αυτήν την αίσθηση στον αναγνώστη ότι μένει μετέωρος‒, κι εδώ πέρα μπορούμε να συνεχίσουμε.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΜΑΣΟΥΡΗ
ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GLOW ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΜΑΙΟΥ 2025
