Η Ελένη (Νένη) Σπάρτση, μία από τις πιο γνωστές και επιδραστικές μορφές της σύγχρονης αρχιτεκτονικής στην πόλη, έφυγε από τη ζωή τη Δευτέρα 22 Δεκεμβρίου 2025, μετά από μακρά και άνιση μάχη με τον καρκίνο, που κρατούσε πάνω από δύο χρόνια. Η είδηση έγινε γνωστή από ανάρτηση του προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης, Σπύρου Βούγια, που εξέφρασε τη βαθιά θλίψη και συγκίνηση για την απώλειά της.
Μια ζωή αφιερωμένη στην αρχιτεκτονική και την πόλη
Η Ελένη Σπάρτση, γνωστή σε φίλους και συνεργάτες ως Νένη, γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Αποφοίτησε από την Αρχιτεκτονική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και από νωρίς ξεχώρισε για το ταλέντο, τη δημιουργικότητα και την ευαισθησία της στον σχεδιασμό χώρων που συνδυάζουν λειτουργικότητα και αισθητική. Το 2001, μαζί με τρεις συνεργάτες, ίδρυσε το schema4architects, ένα αρχιτεκτονικό γραφείο που άφησε παρακαταθήκη μια σειρά από σημαντικά έργα σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους.
Το 2020 είχε μοιραστεί αποκλειστικά στο GLOW.GR:
«Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου ήθελα να γίνω αρχιτέκτων. Η δασκάλα μου στο Ιωαννίδειο η κ. Ουρανία Λεφάκη φώναξε τη μαμά μου μια μέρα και την παρακάλεσε να μη ζωγραφίζει στο τετράδιο μου... Εκείνη γέλασε, δε μπορούσε να τραβήξει μια ίσια γραμμή της είπε... Σχεδίαζα και έγραφα από 2 χρονών πάνω σε ένα παιδικό βιβλίο με παραμύθια του Άντερσεν, εικόνες και γκραβούρες ανάμεσα στα παραμύθια και πάνω στις πρώτες γραμμές, είχα γράψει και ημερομηνία»
Κατά τη διάρκεια της καριέρας της, η Σπάρτση συμμετείχε στον σχεδιασμό και την υλοποίηση πολλών έργων που σημάδεψαν την εικόνα της Θεσσαλονίκης. Ανάμεσα στα πιο γνωστά, το κτίριο Β' του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, ένα από τα πιο εμβληματικά σύγχρονα κτίρια της πόλης, και η ανάπλαση της Πλατείας Διοικητηρίου, που αποτελεί κομβικό σημείο στο κέντρο της πόλης. Όμως, η επιρροή της δεν περιοριζόταν μόνο στην πόλη, καθώς δεν ήταν λίγες οι δουλειές που είχε αναλάβει στην πρωτεύουσα και τον κόσμο.
Το 2005 εγκαταστάθηκε η εταιρεία τους σε χώρο κοντά στο Εργοστάσιο Φιξ στη Θεσσαλονίκη. Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα επιτεύγματά της τα τελευταία χρόνια αποτελεί το κτίριο Μ2 στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, έργο που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τον διακεκριμένο Ιάπωνα αρχιτέκτονα Άρατα Ισόζακι και ξεχώρισε για την αισθητική και τη λειτουργικότητά του. Ανάμεσα σε άλλα σημαντικά έργα που ανέλαβε η εταιρεία περιλαμβάνονται η επέκταση της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Α.Π.Θ., το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών και η φοιτητική εστία του Πολυτεχνείου Κρήτης.
«Η Θεσσαλονίκη είναι μια ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονικά πόλη, όσον αφορά στην τοποθεσία και τα μνημεία της, όσον αφορά όμως στα κτίρια, μετριούνται στα δάχτυλα τα ενδιαφέροντα. Οι περισσότερες οικοδομές είναι τραγικές, είναι τελείως προφανές ότι δυστυχώς δεν έχουν σχεδιαστεί από αρχιτέκτονες, αλλά και οι ελάχιστες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, σπάνια παρουσιάζουν ενδιαφέρον, κάτι που δεν ισχύει στην Αθήνα, όχι σε αυτό τον βαθμό τουλάχιστον», όπως ανέφερε η ίδια στο GLOW.GR.
Τα έργα της ξεχώριζαν για την αισθητική ευαισθησία, τη δημιουργική προσέγγιση σε αστικά περιβάλλοντα και τον σεβασμό στην ιστορική και κοινωνική ταυτότητα της πόλης. Πέρα από το επαγγελματικό της έργο, η Νένη Σπάρτση ήταν γνωστή για τον χαρισματικό χαρακτήρα της, το ήθος και την ανεπιτήδευτη γοητεία της.
Το έργο της Σπάρτση δεν περιορίζεται μόνο στα κτίρια και στις αστικές παρεμβάσεις. Εμπνέει συνολικά την αρχιτεκτονική κοινότητα της Βόρειας Ελλάδας και τις επόμενες γενιές αρχιτεκτόνων. Μέσα από τη συνεργασία της με το γραφείο schema4architects, η ίδια εξερεύνησε νέες προσεγγίσεις στον σχεδιασμό, δίνοντας έμφαση στη βιωσιμότητα, την κοινωνική χρήση των χώρων και την ιστορική συνέχεια της πόλης. Η μάχη της με τον καρκίνο, που κράτησε πάνω από δύο χρόνια, ήταν δύσκολη και απαιτητική. Παρά τις δυσκολίες, η ίδια συνέχισε να εργάζεται και να συμβάλλει στον δημόσιο διάλογο γύρω από την αρχιτεκτονική και το αστικό περιβάλλον.
