Ο περισσότερος κόσμος στη Ελλάδα ξέρει την Μέριμνα, αλλά πιστέψτε με είναι λίγοι αυτοί που γνωρίζουν σε βάθος το πραγματικό της έργο εδώ και τρεις ολόκληρες δεκαετίες. Ήμουν ανάμεσα σε εκείνους που ειλικρινά πίστευα ότι γνώριζα... Mέχρι πριν από έναν μήνα περίπου που συνομίλησα με την Ειρήνη Γκιουλάκου, Fundraising & Campaign Μanager της ΜΚΟ, με αφορμή τη Φιλανθρωπική Συναυλία του Φοίβου Δεληβοριά στη Μονή Λαζαριστών, στις 30 Μαίου, στο πλαίσιο του εορτασμού των 30 χρόνων της Μέριμνας.
Η συνομιλία μας διήρκεσε περίπου μία ώρα αλλά όταν κλείσαμε το τηλέφωνο, τα πράγματα ήταν λίγο διαφορετικά. Γνωρίζατε πως το Συμβουλευτικό Κέντρο Στήριξης στο Πένθος της Μέριμνας στη Θεσσαλονίκη είναι αυτό που έχει σηκώσει ένα σημαντικό βάρος καταστροφικών γεγονότων που έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια, όπως είναι το δυστύχημα των Τεμπών και οι πλημμύρες της Θεσσαλίας; Ποιος από εμάς ξέρει ότι εάν ένα παιδί χάσει το γονιό του με βίαιο τρόπο ή τραυματικό τρόπο (όπως, για παράδειγμα, λόγω αυτοκτονίας ή δολοφονίας), χρειάζεται διαχρονική στήριξη τόσο το ίδιο όσο και η οικογένειά του; Ποιος γνωρίζει ότι η Μέριμνα κατά τη διάρκεια του COVID-19 δημιούργησε ενημερωτικό οπτικοακουστικό υλικό ώστε να μπορέσει ο καθένας να διαχειριστεί την απειλή της ασθένειας και να αποχαιρετήσει από απόσταση, λόγω των περιορισμών, τον άνθρωπο που χάνει;...
30 χρόνια Μέριμνα - 30 χρόνια στήριξη και προσπάθεια!
Η Μέριμνα στη Θεσσαλονίκη
Ξεκινώντας από το παρόν, την Παρασκευή 30 Μαίου, ο Φοίβος Δεληβοριάς θα πραγματοποιήσει μια μοναδική συναυλία για την οικονομική ενίσχυση του Συμβουλευτικού Κέντρου Στήριξης στο Πένθος της Μέριμνας στη Θεσσαλονίκη, στη Μονή Λαζαριστών. Ο Φοίβος Δεληβοριάς και η Μέριμνα καλούν το κοινό να επιλέξει το Φιλανθρωπικό εισιτήριο συμμετέχοντας ενεργά στην οικονομική στήριξη του Συμβουλευτικού Κέντρου της πόλης.
Όπως μας τονίζει η Ειρήνη Γκιουλάκου: «Θα το πω όπως το αισθάνομαι: Το γεγονός ότι θα βρεθώ στη Θεσσαλονίκη για να συμμετέχω σε αυτήν τη γιορτή προσωπικά με συγκινεί. Ο Φοίβος είναι ένας υπέροχος άνθρωπος και αυτό που προσφέρει στη Μέριμνα, είναι πολύτιμο και αυθεντικό».
Η Μέριμνα από την πρώτη ημέρα μέχρι και σήμερα
Η ΜΚΟ Μέριμνα ιδρύθηκε στις 21 Μαρτίου του 1995 με σκοπό να στηρίξει παιδιά και οικογένειες στην απειλητική για τη ζωή ασθένεια και το πένθος. Πρόκειται για την πρώτη και μοναδική οργάνωση που εδώ και 30 χρόνια, στέκεται δίπλα σε παιδιά, οικογένειες και σχολικές κοινότητες, σε περιόδους δύσκολες και μεταβατικές στη ζωή τους.
Αλλά ας αφήσω την Ειρήνη να μας τα εξηγήσει καλύτερα: «Η Πρόεδρος της Μέριμνας, Δανάη Παπαδάτου, Καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, είναι αυτή, που με μια διεπιστημονική ομάδα συνεργατών της, ίδρυσαν τη Μέριμνα με στόχο τη στήριξη των παιδιών που βιώνουν απώλεια ή σοβαρή ασθένεια αγαπημένου προσώπου, την εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας, ψυχικής υγείας και εκπαίδευσης, και την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας, ώστε να αλλάξει η στάση μας απέναντι στο πένθος και στη σοβαρή αρρώστια. Σε ένα πράγμα στο οποίο είμαστε πραγματικά ίσοι όλοι οι άνθρωποι είναι στον θάνατο. Αν το σκεφτούμε αυτό μπορεί και να λειτουργήσουμε διαφορετικά όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με αυτήν τη συνθήκη. Με περισσότερη κατανόηση, ενσυναίσθηση, διάθεση στήριξης, λιγότερη αμηχανία, απομόνωση και άρνηση».
Η Μέριμνα δίπλα στα παιδιά, με σκοπό τη διαχείριση του πένθους
Άραγε υπάρχει κάτι πιο δύσκολο για ένα παιδί από το να χάνει τον γονιό του; Κι αν αυτό το ήδη τραγικό γεγονός γίνει με βίαιο τρόπο, πόσο εύκολα μπορεί το παιδί να το διαχειριστεί και να προχωρήσει στη ζωή του; Τι σημαίνει ακριβώς το πένθος; Είναι μία κατάσταση που άπαξ και μπεις δεν βγαίνεις ποτέ ή υπάρχει πραγματικά δρόμος για την έξοδο; Όλες αυτές οι ερωτήσεις και πολλές ακόμα μου γεννήθηκαν καθώς άκουγα την Ειρήνη στην άλλη πλευρά του ακουστικού να μου μιλάει με την ήρεμη φωνή της για όλα όσα οι ψυχολόγοι της Μέριμνας προσπαθούν να καταφέρουν καθημερινά.
«Αρχικά πρέπει να καταλάβουμε ότι ο θρήνος είναι μια απόλυτα φυσιολογική, μακροχρόνια διεργασία που αναβιώνει σε κάθε εξελικτικό στάδιο της ανάπτυξης του παιδιού και συμβάλλει στην προσαρμογή του στις νέες συνθήκες ζωής που προκύπτουν μετά το θάνατο γονιού, αδελφού, παππού, γιαγιάς ή φίλου. Είναι μύθος ότι το παιδί δεν θρηνεί γιατί δεν καταλαβαίνει κι ότι ο έφηβος, αν και στεναχωριέται παροδικά, γρήγορα «ξεχνά και ξεπερνά» το θάνατο του αγαπημένου του. Στην πραγματικότητα όλα τα παιδιά θρηνούν την απώλεια κάποιου πολύ δικό τους προσώπου. Το πρόβλημα είναι ότι η κοινωνία μας παραγνωρίζει το θρήνο παιδιών ή λανθασμένα θεωρεί ότι δεν είναι ικανά να θρηνήσουν. Έτσι όσο περισσότερο εκπαιδεύουμε την κοινωνία να σταθεί σε ένα παιδί, τόσο περισσότερο το βοηθάμε να προσαρμόζεται στις αλλαγές που επιφέρει η απώλεια στην ζωή του, ενώ ταυτόχρονα θα διατηρεί έναν διαχρονικό δεσμό με τον άνθρωπο που έχασε».
Η Μέριμνα είναι παντού
Η ΜΚΟ Μέριμνα στέκεται δίπλα στα παιδιά μέχρι 18 ετών και τις οικογένειες τους που χρειάζονται στήριξη και αφουγκράζεται τις ιδιαίτερες ανάγκες που προκύπτουν στην κοινωνία και ανταποκρίνεται σε αυτές. Παράλληλα στηρίζει και τους γονείς, αλλά και τους εκπαιδευτικούς ώστε να είναι σε θέση να στηρίξουν τα παιδιά. Άλλωστε είναι επιστημονικά διαπιστωμένο, ότι ο σημαντικότερος παράγοντας που επηρεάζει θετικά την προσαρμογή ενός παιδιού στην απώλεια αγαπημένου προσώπου είναι η ικανότητα του γονιού του να λειτουργήσει με επάρκεια στο γονικό του ρόλο του, αναγνωρίζοντας τις ανάγκες του παιδιού του και στηρίζοντάς το διαχρονικά. Όμως και ο ρόλος του σχολείου είναι πολύ σημαντικός.
«Κατά τη διάρκεια της πανδημίας δημιουργήθηκε και το επιμορφωτικό πρόγραμμα ΣΥΝ-ΔΕΣΜΟΙ, το οποίο πήρε το 3ο Πανευρωπαϊκό Βραβείο Ψυχικής Υγείας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πρόγραμμα ΣΥΝ-ΔΕΣΜΟΙ είχε στόχο την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στη διαχείριση της απώλειας και της απειλητικής για τη ζωή ασθένειας στο πλαίσιο της σχολικής κοινότητας. Το έργο της Μέριμνας δεν είναι εύκολο. Στις Δυτικές κοινωνίες μας, συχνά επιδιώκουμε να εξαφανίσουμε το θάνατο όσο πιο γρήγορα μπορούμε, αποφεύγοντας, για παράδειγμα τελετουργικά και πιέζοντας αυτόν που πενθεί να λειτουργήσει με επάρκεια, να επιστρέψει στη δουλειά ή το σχολείο του άμεσα, και να ‘αφήσει πίσω του’ την απώλειά του», υποστηρίζει.
Και συνεχίζει «κάποιοι θάνατοι επηρεάζουν ολόκληρη την κοινότητα. Και σε αυτές τις περιπτώσεις η Μέριμνα είναι παρούσα. Για παράδειγμα στο δυστύχημα που έγινε το 2004 στο πέταλο του Μαλιακού, έχασαν τη ζωή τους 7 παιδιά από σχολείο της Φαρκαδόνας. Τότε το Υπουργείο Παιδείας κάλεσε τη Μέριμνα να στηρίξει τις σχολικές κοινότητες της περιοχής.
«Η ψυχοκοινωνική παρέμβαση που πραγματοποίησε η ομάδα των ψυχολόγων της Μέριμνας στη Φαρκαδόνα διήρκεσε 3 χρόνια. Στήριξαν όχι μόνο τους μαθητές, και τους εκπαιδευτικούς, αλλά και τους γονείς και συνεργάστηκαν με το Δήμαρχο της κοινότητας αυτής. Διοργανώθηκαν συλλογικές δραστηριότητες που δημιούργησαν το χώρο για να μοιραστεί η κοινότητα οδυνηρά συναισθήματα και σκέψεις, να διαχειριστεί την τραυματική απώλεια, να τιμήσει τη μνήμη των παιδιών και να ενισχύσει τα ψυχικά της αποθέματα. Το 2024, η Μέριμνα γύρισε ένα ντοκιμαντέρ στη Φαρκαδόνα με πρωταγωνιστές τα παιδιά που πλέον είναι ενήλικες και τους εκπαιδευτικούς που είχαν λάβει στήριξη πριν 20 χρόνια. Στο ντοκυμαντέρ μιλάνε για τη ζωή τους σήμερα και την επίδραση που είχε η παρέμβαση της Μέριμνας», συμπληρώνει.
Η Μέριμνα και η έννοια του πένθους
Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας μας, η Ειρήνη ανέφερε πολλές φορές ότι οι άνθρωποι δεν είναι καθόλου εξοικειωμένοι με τον θάνατο και το πένθος, είναι δύο έννοιες που αποφεύγουν και κατά συνέπεια δεν θέλουν να στηρίξουν δράσεις που σχετίζονται με αυτές τις έννοιες- όπως και η ίδια μέχρι πριν από μερικά χρόνια.
«Εμένα η πρώτη μου επαφή με τον θάνατο ήταν πολύ τραυματική, όταν ήμουν παιδί. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αποφεύγω κάποιες καταστάσεις όπως κηδείες και όταν επέλεγα να πάω ήταν μια πολύ μοναχική εμπειρία. Πριν από 6 χρόνια συμμετείχα σε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Μέριμνας για τις απώλειες που βιώνουν ασυνόδευτοι ανήλικοι πρόσφυγες και εκεί άρχισα να έρχομαι σε επαφή με τη δική μου σχέση με το πένθος. Τελικά κατάλαβα ότι δε βρισκόμουν εκεί μόνο για να κατανοήσω και να στηρίξω παιδιά, αλλά για να κατανοήσω και τον εαυτό μου και με βοήθησε να αντιμετωπίσω τον τότε θάνατο του πατέρα μου με πολύ συνειδητοποιημένο τρόπο», είπε χαρακτηριστικά.
Αν πάψει να υπάρχει η ανάγκη της Μέριμνας τότε αυτό θα σημαίνει ότι έχει αλλάξει και η αντίληψη της κοινωνίας προς όλο αυτό, προς το καλύτερο!
Η Μέριμνα και η Ειρήνη
«Ο δικός μου ρόλος ως fundraiser είναι να φέρω τις εταιρίες κοντά στη Μέριμνα για να στηρίξουν οικονομικά το έργο της. Είμαι εδώ για να πω στα άτομα που προσεγγίζω πως θα μπορέσουν, προβάλλοντας κάτι που ταιριάζει στα μέτρα τους, να στηρίξουν ένα σκοπό. Οι άνθρωποι που είναι πιο ανοιχτοί στο να με βοηθήσουν, έχω παρατηρήσει ότι, κατά πλειοψηφία είναι εκείνοι που έχουν προσωπικό βίωμα, οπότε είναι σαν να στηρίζουν τον ίδιο τους τον εαυτό. Έχουμε καταφέρει πολλά πράγματα και προσπαθούμε να είμαστε πάντα διαθέσιμοι», μου εξηγεί στην ερώτηση ποια είναι ακριβώς η δική της θέση και αρμοδιότητα.
Κατά τη διάρκεια της σχεδόν πενταετούς της θητείας έχουν καταφέρει πολύ σημαντικούς στόχους και σημαντικά projects: «Έχουμε προχωρήσει σε σημαντικές ενέργειες όπως το «Πασχαλινό αυγό Αγάπης της Μέριμνας» και τη Γιορτή της Μητέρας, σχεδιάσαμε τη digital καμπάνια «Ανθοδέσμη Αγάπης» για να στηρίξει τα παιδιά που έχουν υποστεί την απώλεια της μητέρας τους. Επιπλέον, μας έχουν συγκινήσει κι άλλα προγράμματα, όπως η «Κάρτα Αγάπης» για τη Γιορτή του Πατέρα, το «Κονσέρτο Αγάπης», και η «Σοκολάτα Αγάπης» τα Χριστούγεννα ή ακόμη και τώρα που οργανώνουμε λαχειοφόρο με τίτλο «30 χρόνια Μέριμνα». Πάντα προσπαθούμε να δώσουμε στον κόσμο να καταλάβει ότι θέλουμε να είμαστε στο πλευρό τους όταν το χρειάζονται», όπως είναι και οι δικοί μου «φίλοι» συνεργάτες όλα αυτά τα χρόνια που με στηρίζουν σε αυτά που ως ΕΚΕ προσπαθώ», μου εξομολογείται, καθώς η συζήτησή μας φτάνει στο τέλος της.
Last but not least
H Μέριμνα στις 14 και 15 Νοεμβρίου θα πραγματοποιήσει στο Μέγαρο Μουσικής ένα σημαντικό συνέδριο με τίτλο «30 χρόνια Μέριμνα: Το Νόημα και η Αξία της Ζωής» που θα παρουσιαστούν όλα τα επιστημονικά της ευρήματα, διότι η Μέριμνα πραγματοποιεί και έρευνες που αφορούν το πως έχει αλλάξει το πένθος στην Ελλάδα. Τέλος, θα υπάρξει και το stand-up comedy της Κατερίνας Βρανά, σε μία αποκλειστική, πολύ πρωτοποριακή παράσταση.
