Στην Επισκοπή Γωνιάς, στη Σαντορίνη, ένα κτίριο χτισμένο στα τέλη του 19ου αιώνα ανακαινίστηκε πλήρως από το γραφείο Plan b architects. Στόχος του σχεδιασμού ήταν ο συνδυασμός των παραδοσιακών αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών με σύγχρονα στοιχεία, ώστε να ικανοποιούνται οι ανάγκες και επιθυμίες των ιδιοκτητών. Πρόκειται για εκτενή λειτουργική, δομική και εξωτερικά μορφολογική επέμβαση σε ένα κτίριο χτισμένο στα τέλη του 19ου αιώνα, που αποτελείται από έξι χώρους στεγασμένους με σταυροθόλια, συνολικής έκτασης 95μ². 

Η αρχική του χρήση ήταν στάβλος και αργότερα χρησιμοποιήθηκε ως αποθήκη!

Ο μετασχηματισμός αυτού του παλαιού κτιρίου σε μια σύγχρονη εξοχική κατοικία ήταν μια απαιτητική πρόκληση καθώς έπρεπε να συνυφανθούν διαφορετικές πτυχές της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, όπως μορφές, δομή, παραδοσιακά στοιχεία και κατασκευή, με τις σύγχρονες απαιτήσεις των ιδιοκτητών.

Ο γλυπτικός όγκος της κεντρικής κολώνας αποτέλεσε τον κατακόρυφο άξονα γύρω από τον οποίο αναπτύσσονται οι λειτουργίες στο εσωτερικό της κατοικίας. Ο χώρος αφέθηκε ελεύθερος και ανοιχτός ώστε να αναπτυχθεί το καθιστικό, η τραπεζαρία, η κουζίνα και το βασικό υπνοδωμάτιο. Σχεδιάστηκε επίσης και ένα δεύτερο υπνοδωμάτιο πιο ιδιωτικού χαρακτήρα. Κάθε ένα από τα αυτά συνοδεύεται από ένα λουτρό en suite ενώ τα δύο λουτρά και το δεύτερο υπνοδωμάτιο εντάσσονται σε μια ζώνη που δεν περιλαμβάνεται στην κυκλική ανάπτυξη των υπόλοιπων λειτουργιών.

Η υπαίθρια εκτόνωση των λειτουργιών διημέρευσης μοιράζεται ανάμεσα στη μπροστινή αυλή με την οποία συνδέεται ο εσωτερικός χώρος του ισογείου και στην έκταση του δώματος στην οποία ο επισκέπτης οδηγείται μέσω μιας ανοιχτής σκάλας που περιελίσσεται γύρω από τον δυτικό τοίχο του κτιρίου. Στην αυλή κατασκευάστηκε μια πισίνα 40μ² με τον περιβάλλοντα υπαίθριο χώρο καθιστικού και τραπεζαρίας ο οποίος περιλαμβάνει και τη διαδρομή που οδηγεί από την εξωτερική είσοδο του δρόμου στην είσοδο της κατοικίας. Το δώμα φιλοξενεί έναν ανοιχτό χώρο καθιστικού με κτιστά παραδοσιακά παγκάκια.

Οι εξωτερικές φόρμες είναι αυστηρές και γραμμικές και συμπληρώθηκαν με ιδίου ύφους συνθετικές χειρονομίες, σε αντίθεση με τη ρευστό, γλυπτικό εσωτερικό. Αποφασίστηκε να διατηρηθούν ανέπαφες οι εσωτερικές φόρμες των δομικών στοιχείων του κτιρίου και να συμπληρωθούν με την προσθήκη μόνο των απαραίτητων χτιστών επίπλων, καθώς πρόκειται για ένα έργο παραδοσιακής τέχνης, μοναδικό και αξιοσέβαστο το οποίο αναδεικνύεται περαιτέρω μέσω της αντίθεσής του με την εξωτερική συνθετική και μορφολογική αυστηρότητα.  

Η έλλειψη επαρκούς φυσικού φωτός στο υφιστάμενο κτίσμα λύθηκε με τον επανασχεδιασμό της πρόσοψης και την προσθήκη ανοιγμάτων, συμβατών με τη λιτή εξωτερική μορφολογική γραφή, όπως επίσης και με δημιουργία φεγγιτών στον χώρο των λουτρών. Οι φεγγίτες αυτοί λειτουργούν και ως μέρος του καθιστικού που βρίσκεται στο δώμα της κατοικίας.

Η χρήση παραδοσιακών υλικών στη σύγχρονη εκδοχή τους (έγχρωμος σοβάς, στιλβωμένο κονίαμα με λάβα) οι λεπτομέρειες φωτισμού, καθώς και τα εξολοκλήρου σχεδιασμένα κτιστά έπιπλα ολοκληρώνουν τον συγκερασμό παλαιού και νέου.

Συνολικά, μέσα από τον επανασχεδιασμό ενός τέτοιου παλαιού κτίσματος η αρχιτεκτονική αντιμετωπίζεται ως ένα αδιάρρηκτο νήμα συνεχές μέσα στη ροή του χρόνου που σέβεται το παρελθόν και την παράδοση, επιτρέποντάς την να επεκτείνει τη διαχρονικότητά της και εκσυγχρονίζοντάς την.

Φωτογραφία: Γιώργος Βεντούρης